In de editie van Het Laatste Nieuws van 7 november 2017 (print + online) verscheen de titel ‘E-commerce kost ons 45.000 euro per dag’. Het artikel kwam er na een onderzoek van Joris Beckers, een doctoraatsstudent van de Universiteit Antwerpen. Beckers berekende onder meer de extra kosten voor transportbedrijven door onder meer gemiste aan huis leveringen, lange afstanden tussen afleveradressen en verkeersdrukte.
Door Brecht Somers
De premise van de titel is onmiskenbaar: E-commerce kost u en mij veel geld, 45.000 per dag. De journalist schetst eerst een algemene situatie van hoe E-commerce, en het transport dat daarmee gepaard gaat, het straatbeeld heeft veranderd in steden en op het platteland. Vervolgens gebruikt hij een definitie die niet 100% juist is. Het onderzoek gevoerd door Beckers buigt zich over een probleem dat bekend is in transport vaktaal als de ‘last mile’, oftewel de route die een pakket aflegt van het laatste verdeelcentrum naar de klant én de terugrit van de bestelwagen die het pakket vervoerde. Die terugrit vergeet de journalist te vermelden wanneer hij het concept van de ‘last mile’ uitlegt.
Het artikel gaat verder met het percentage aan thuisleveringen die bij de eerste aanbieding niet afgeleverd kunnen worden omdat er niemand thuis is, zo’n 8%. In de studie neemt Beckers interviews af met transportbedrijven die het hebben over 9%. Volgens de berekeningen van Beckers is dat zelfs 9,3%. Gevraagd hiernaar zei de journalist me: ‘Wellicht komen de verschillen voort uit het gesprek met Joris Beckers en de vragen die ik toen aan hem gesteld heb.’
Vervolgens krijgen we het kostenplaatje van de interne kosten, dat zijn dus de extra kosten die een transportbedrijf maakt door uitzonderlijk grote afstanden tussen leveradressen, vertragingen door verkeersdrukte en de prijzen van brandstof die daarmee gepaard gaan. Die kosten, 1 a 1.2 € per stop in stedelijk gebied, worden bevestigd in de tabellen van de Interne Kostenberekening. De algemene trend die de krant rapporteert van duurdere interne kosten voor een levering op het platteland tegenover een goedkopere in de stad, wordt ook ondersteund door een studie die Beckers aanhaalt.
Ten slotte komen we uit bij de externe kosten, de kosten die ‘u en ik’ als samenleving zouden moeten ophoesten door het transport van pakketten. De 45.000 van in de titel weet u nog ?
Het cijfer van 45.000 bekomen we door 0.30 cent (het gemiddelde van de gemiddelden per levering) te vermenigvuldigen met de 150.000 pakjes die per dag worden opgestuurd. Die berekening staat in het artikel zelf en klopt met de bronstudie.
Conclusie: Ik kan niet zeggen dat het stuk belangrijke foute gegevens bevat. De cijfers kloppen grotendeels. Wat de journalist mijns inziens wel beter had kunnen doen, is de positieve aspecten van e-commerce benoemen. Die voordelen, voornamelijk de economische maar ook de potentieel ecologische, staan vermeld vooraan in de doctoraatsstudie.
Met die omgekeerde beredenering (wat als E-shoppers terug fysiek zouden gaan winkelen) zou men waarschijnlijk een hogere externe kost (de kost aan de samenleving in de vorm van verkeersongevallen, luchtvervuiling, geluidsoverlast en klimaatverandering) kunnen berekenen. Dan krijg je een titel als: “E-commerce bespaart ons jaarlijks X euro.”
Daarom vind ik een titel als E-commerce kost ons 45.000 euro per dag en de hele toon van het artikel enigszins eenzijdig.