De Morgen kopte op 11 oktober 2017 (online) dat het aantal kinderen met obesitas in 40 jaar tijd vertienvoudigd is. De journalist verwees naar een rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en The Lancet. Is obesitas echt een steeds groter probleem aan het worden of wordt er sensatie gezocht in de cijfers?
Door Babette Plessers
Het artikel opent met een sterke quote van het WHO. Wereldwijd zou het aantal kinderen met obesitas toegenomen zijn tot 124 miljoen, wat een vertienvoudiging inhoudt op 40 jaar tijd. Om deze cijfers te verifiëren heb ik het persbericht van het WHO opgezocht (http://www.who.int/mediacentre/news/releases/2017/increase-childhood-obesity/en/ ) en het rapport van het wetenschappelijk tijdschrift The Lancet (http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(17)32129-3/fulltext). Na wat zoeken vond ik ook het persbericht van Belga, waarop het artikel in De Morgen gebaseerd is. Het artikel van The Lancet stelt inderdaad dat er in 2016 124 miljoen kinderen leden aan obesitas, 50 miljoen meisjes en 74 miljoen jongens. Ook voor de vertienvoudiging van het probleem vind ik bevestiging, maar daar bots ik al op een eerste onnauwkeurigheid. Het probleem is volgens het rapport nog groter. In 1975 zouden 11 miljoen kinderen aan obesitas geleden hebben. Dit wil zeggen dat er in 2016 11 keer meer kinderen aan obesitas lijden, 11.2727 om precies te zijn. Dat is niet hetzelfde als een vertienvoudiging. De journalist vertelde me dat ze het persbericht van Belga overgenomen heeft, waarin sprake is van een vertienvoudiging.
In de volgende alinea’s wordt uitleg gegeven bij de titel en de cijfers uit het onderzoek. In de tweede alinea van de broodtekst is wel een fout geslopen. Het onderzoeksrapport spreekt namelijk over 213 miljoen kinderen met overgewicht (een BMI tussen 25 en 30), terwijl het artikel en ook het Belga-bericht het hebben over 123 miljoen kinderen met overgewicht. Dat is geen klein verschil.
De quotes die men gebruikt van Professor Majid Ezzati en Dr. Fiona Bull op het einde van het artikel komen rechtstreeks van het WHO. Beiden hebben meegewerkt aan de studie en hun quotes werden vertaald naar het Nederlands.
Conclusie: Het artikel werd letterlijk overgenomen uit het persbericht dat Belga de wereld instuurde. Ik denk dat de studie en het persbericht van het WHO niet werden bekeken. Ik vermoed dat er een tikfout is geslopen in het persbericht van Belga, waardoor het aantal kinderen met obesitas afwijkt, en nog geen klein beetje, van wat in de oorspronkelijke studie te lezen staat. De journalist heeft deze fout dus copy paste gewijs overgenomen van Belga De vertienvoudiging blijkt in werkelijkheid een verelfvoudiging te zijn. Voor de rest is het artikel duidelijk, obesitas is wel degelijk een groeiend probleem en het lijkt niet te stoppen. Vooral in groeilanden en ontwikkelingslanden stijgt het aantal kinderen met obesitas.