Te vaak mammografieën ondergaan zou schadelijk kunnen zijn. Dat stelde het artikel in De Standaard (print) dat gepubliceerd werd op 27 oktober 2017. Is dit niet contradictorisch in tijden dat mensen opgeroepen worden om zich toch zeker te laten screenen?
Door Lars Puttaert
Dit artikel begint met een verwijzing naar het aantal vrouwen tussen 50 en 69 jaar dat zich laat screenen op borstkanker, namelijk meer dan de helft. Dat klopt, leert het Bevolkingsonderzoek naar kanker, en wel65,3 procent om precies te zijn. Wat het aantal screenings betreft, is er volgens de journaliste wel nog wat winst te boeken bij mensen onderaan de socio-economische ladder en/of met migratieachtergrond. Dokter Eliane Kellen bevestigt dit in een mail aan mij: ‘Eigen onderzoek van het Centrum voor Kankeropsporing, in samenwerking met de Kruispunt Sociale Zaken, heeft inderdaad aangetoond dat deze groep minder deelneemt aan de 3 bevolkingsonderzoeken naar kanker.’ Ook wat betreft het aantal overscreende vrouwen en de daling ervan geeft de journaliste exacte cijfers: meer dan 10.000 (10.294 volgens het rapport). De quote van directeur Patrick Martens, dat vrouwen die zich te vaak laten screenen niet langer worden uitgenodigd, klopt volgens mijn check met meneer Martens ook.
Dan komen we terecht op een delicaat punt, de kwestie waarop de titel gebaseerd is. Diezelfde Martens meent dat ‘je met overscreening het voordeel van het onderzoek teniet dreigt te doen.’ Ook Lore Timmermans, PhD researcher aan UGent, gelooft dat overscreening meer kwaad dan goed doet. ‘Het onderzoek maar uitvoeren om de twee jaar is voldoende verantwoord. Indien je deze periode gaat verminderen word je meer blootgesteld aan ioniserende straling en heb je dus meer kans dat hierdoor een kanker wordt geïnduceerd.’ Matthieu Goossens, coördinator van dit bevolkingsonderzoek, heeft hier zijn bedenkingen bij: ‘De overscreening kan inderdaad kanker veroorzaken omdat het gaat om röntgenstralen. Echter, in de groep 50-69 is het voordeel van screening (dalende sterfte) veel hoger dan het aantal veroorzaakte borstkankers door screening.’ Wat dat betreft vind ik het artikel eigenlijk iets te ongenuanceerd: mensen zouden nu erg ongerust kunnen worden over het risico op kanker door screening, en dat is in die groep eigenlijk niet echt nodig als je gewoon elke 2 jaar een mammo doet.’
De journaliste behandelt dit mijns inziens correct. Wanneer ze het over een ander kankeronderzoek heeft, dat de overscreening bij baarmoederhalskanker bestudeert, geeft ze de exacte cijfers weer én de betrokken leeftijdsgroep, namelijk meer dan 100.000 Vlaamse vrouwen tussen de 25 en 64 jaar. Ik heb wel een bedenking bij de keuze van de titel. Ze kan mensen onnodig ongerust maken en doen afzien van een waardevolle screening.
Conclusie: Dit is een prima artikel. Alle cijfergegevens kloppen, mogelijk kan het nog iets beter op vlak van verschillende stemmen aan het woord laten. Als je de directeur aan het woord laat die focust op de risico’s van screening, is het misschien ook goed om ruimte in te bouwen voor een criticus.
Artikel: C:\Users\larsp\OneDrive\Documenten\Link Screening kanker.html