Volgens De Morgen surfen onze kinderen ‘schrikbarend roekeloos’. Op 16 november 2016 pakte de krant daarmee uit. ‘Child Focus gealarmeerd door resultaten van grootschalig internationaal onderzoek’, begint het artikel. Het gaat om een grootschalig onderzoek in opdracht van een internetbeveiligingsbedrijf, zo blijkt. Hier kunnen we ons vragen bij stellen.
Door Nine Soontjens
Het artikel in De Morgen is gebaseerd op resultaten van een onderzoek van Kaspersky Lab, een bedrijf actief in internetbeveiliging. De citaten in het artikel zijn van Martijn van Lom van Kaspersky Lab en Dirk Depover van Child Focus. Wij gingen te rade bij deze bronnen.
Dirk Depover wijst ons erop dat een factcheck zich opdringt: hoewel het artikel doet vermoeden dat Child Focus iets met het onderzoek te maken heeft, is dat allerminst zo. Het gaat hier over een onderzoek in opdracht van Kaspersky Lab, een bedrijf gespecialiseerd in internetbeveiliging. Child Focus leverde enkel commentaar. Kaspersky Lab heeft er belang bij problemen te benadrukken. Bovendien valt het op dat ze in het bijhorende persbericht voor elk van de zeven bevraagde landen telkens één probleem benadrukken dat ‘verontrustend’ is. Depover bezorgt ons het persbericht met de resultaten, uitgestuurd door Kaspersky Lab.
Wat de grootschaligheid van het onderzoek betreft, bevroegen de enquêteurs 5040 kinderen in zeven landen (Italië, Frankrijk, Spanje, Duitsland, Nederland, België en Luxemburg (Benelux)). In elk land werden evenveel kinderen bevraagd. Daarnaast werden er kinderen tussen de 10 en 15 jaar ondervraagd, per leeftijd telkens evenveel kinderen.
Van Kaspersky Lab zelf ontvingen we zowel het rapport met de onderzoeksresultaten van de Benelux als het rapport met de resultaten van alle bevraagde landen. De onderzoeksresultaten in beide rapporten komen overeen met de percentages in het persbericht. Als we de cijfers in het persbericht vergelijken met die in het artikel, wordt er één percentage vermeld in het artikel dat nergens in het persbericht terug te vinden is. De cijfers in de onderzoeksrapporten komen wel overeen met de cijfers in het artikel. De journalist heeft zich dus vermoedelijk niet enkel op het persbericht van Kaspersky Lab gebaseerd, maar ook op de onderzoeksrapporten.
Op vlak van citaten is er op de journalist niets aan te merken. Zowel Martijn van Lom als Dirk Depover zijn tevreden over de weergave van hun commentaren. Bij Depover herformuleerde de journalist enkele dingen, maar niets werd daarbij uit de context gehaald of van betekenis veranderd. De bedoeling van Depover was om de onderzoeksresultaten wat te nuanceren en om raad te geven, en zo gaf de journalist het ook weer.
Wel zorgt de journalist voor een zekere framing, door het gebruik van ‘schrikbarend’ en ‘roekeloos’. Zowel in het persbericht als in de onderzoeksresultaten vinden we die woorden of synoniemen ervan niet terug. Waarschijnlijk maakte de journalist dus zelf uit de resultaten op dat de cijfers ‘schrikbarend’ waren.
Conclusie: een internetbeveiligingsbedrijf heeft er alle baat bij om mensen te verontrusten over het surfgedrag van hun kinderen. Zulke onderzoeken mogen dus gerust met een kritisch oog benaderd worden. Qua citaten leverde de journalist correct werk. Hij zorgt wel voor een zekere framing door de woorden ‘schrikbarend’ en ‘roekeloos’ te gebruiken en hij wekt de indruk dat Child Focus iets met het onderzoek te maken heeft, terwijl dat allerminst zo is. Zij voorzagen het artikel enkel van commentaar.
Artikel: http://www.demorgen.be/binnenland/onze-kinderen-surfen-schrikbarend-roekeloos-b40962b3/