Op de site van Het Laatste Nieuws was op 24 november 2016 een artikel te lezen met als titel ‘In Wallonië worden dagelijks achttien vrouwen verkracht’. Is dit werkelijk zo of gaat het om een schatting?
Door Yorick Vande Plas
We zochten naar de oorspronkelijke bronnen die gebruikt werden voor dit artikel: een persbericht van IWEPS, het Waals instituut voor statistiek, en een studie van SOS Viol in samenwerking met Amnesty International.
De stelling die we lezen in de titel (“In Wallonië worden dagelijks achttien vrouwen verkracht”) vinden we terug in het persbericht van IWEPS, wel met de mededeling dat het om een raming gaat: ‘On estime à 18, en moyenne, le nombre de viols commis chaque jour en Wallonie.’ In het uitgebreider pdf-document over de cijfers dat we traceerden als basis hiervoor, vinden we ook terug hoe het instituut aan dit aantal komt. De politie kreeg in 2015 1032 klachten binnen voor verkrachting, wat neerkomt op een gemiddelde van 3 geregistreerde meldingen per dag. Vanwaar komt die ‘achttien verkrachtingen per dag’ dan?
In een onderzoek van SOS Viol en Amnesty International uit 2014 werden 2000 personen bevraagd, waarvan er 910 ooit seksueel misbruikt werden. Van deze laatste groep deed slechts 16% aangifte bij de politie. De onderzoekers gingen er daarom van uit dat 1032 klachten maar 16% is van het totale aantal. Nu we deze gegevens hebben, kunnen we makkelijk zelf achterhalen hoeveel het er ‘werkelijk’ zouden zijn. 1032/16*100= 6450 klachten in totaal. Dit vinden we ook terug in de cijfers van de raming van IWEPS. Hoeveel klachten per dag is dat dan gemiddeld? 6450/365= 17,67, of afgerond zo’n 18 klachten per dag.
De berekeningen kloppen dus wel. Maar aangezien het om een raming gaat, blijft het nog steeds de vraag of we dit wel echt als correct kunnen beschouwen. Persoonlijk zou ik niet uitpakken met deze titel, want het is lang niet zeker dat er jaarlijks ongeveer 6450 vrouwen worden verkracht in Wallonië. De cijfers van Amnesty International (bevraging van 2000 personen) gaan trouwens ook over heel België en niet enkel Wallonië. Het gaat over een bevraging bij 2000 personen in België. Het artikel bouwt dus sterk voort op een raming, maar de titel presenteert dit als een feit. De titel had in mijn ogen beter kunnen luiden: ‘Minstens drie vrouwen per dag verkracht in Wallonië’. Dit aantal is immers wel gebaseerd op geregistreerde meldingen bij de politie.
Verder lezen we in het krantenartikel ook: ‘Uit de politie- en criminaliteitsstatistieken blijkt dat 97 procent van de daders een man is. Iets meer dan helft is overigens minderjarig.’ De 97% komt ook overeen met het cijfer dat in het bronmateriaal van IWEPS staat. De tweede zin over slachtoffers echter klopt niet. In de studie van IWEPS lezen we: ‘Dans les affaires liées au viol, 97% des suspects sont des hommes et une victime sur deux (53%) est mineure d’âge.’ In het artikel heeft men dus daders en slachtoffers met elkaar verward, een pijnlijke vergissing.
Conclusie: de journalist heeft hier zijn bron in vertrouwen genomen en neemt de cijfers, enkel ramingen, klakkeloos over. Je kan die ramingen zeker weergeven in het artikel als je duidelijk vermeldt dat het om een schatting gaat. De titel misleidt hier meteen de lezer, die vermoedt dat die uitspraak over ‘achttien verkrachtingen per dag’ een feit is.