De Standaard pakte op 13 oktober 2016 uit met de krantenkop ‘1 op 6 jongeren spreekt thuis geen Nederlands’. Het wekte mijn verwondering, maar ook nieuwsgierigheid: een krantenpagina vol met cijfertjes, zou daar nergens een foutje in geslopen zijn?
Door Lore Kimps
Ik begon met de infografiek aan de zijkant van het artikel te factchecken. Daar stootte ik al op een eerste probleem, namelijk de oorsprong van deze cijfers vinden. Onderaan wordt aangegeven: ‘cijfers 2016. Kabinet van Onderwijs’. In het artikel zelf wordt verwezen naar Vera Celis als bron van cijfergegevens. Een van haar medewerkers bezorgde me alle cijfermateriaal dat mevrouw Celis bij Vlaams minister van Onderwijs Crevits haalde.
Volgens de infografiek steeg het aantal kinderen dat thuis geen Nederlands spreekt van 9,6 naar 15 procent in slechts acht jaar tijd. Na heel wat zoeken, kreeg ik via een medewerker van Vera Celis de bevestiging dat dit cijfer klopt. Een meer opmerkelijke vaststelling is dat de percentages van kinderen die Nederlands niet als thuistaal hebben in De Standaard nogal uiteenlopen van de cijfers die een medewerker van mevrouw Celis me bezorgde, terwijl ze allebei lagereschoolkinderen betreffen en als bron verwijzen naar het kabinet van onderwijs. Neem bijvoorbeeld de volgende steden, met tussen haakjes het percentage volgens De Standaard, en ernaast de cijfers volgens Vera Celis: Antwerpen (40,6%) 44,6%, Gent (25,5%) 31,6 %, Genk (24%) 29,6%, Mechelen (23,3%) 27,5. Het gaat hier niet om een verschil van 1 % of minder, maar om significant verschillende cijfers over hetzelfde fenomeen. De cijfers die ik kreeg van Celis zijn afkomstig van het ministerie van onderwijs, en kon ik nakijken in de betreffende parlementaire vraag. De cijfers in de infografiek van De Standaard zijn dus volgens de kleine lettertjes ook afkomstig van het kabinet van onderwijs. Ik heb de journalist van De Standaard meermaals gecontacteerd om uitleg te krijgen over de discrepantie tussen zijn cijfers en die van Celis, maar kreeg geen antwoord.
In het artikel in De Standaard wordt ook niet echt duidelijk gemaakt wie een jongere zonder thuistaal nu precies is. Volgens bronmateriaal dat ik raadpleegde gaat het om het volgende: “Een leerling scoort op de indicator ‘Thuistaal geen Nederlands’ als hij of zij in het gezin bestaande uit vader en/of moeder en/of broers en zussen ofwel met niemand ofwel in een gezin met drie gezinsleden (de leerling niet meegerekend) met maximaal één gezinslid Nederlands spreekt; broers en zussen worden als één gezinslid beschouwd.” Dat is natuurlijk wel een hele boterham om bevattelijk uit te leggen, maar toch..
Ik checkte ook de citaten van de experten die aan het woord komen in het stuk. De visie van Noël Clycq, onderzoeker rond inburgering en integratie aan de Universiteit Antwerpen, wordt in het artikel van De Standaard als volgt weergegeven: “Maar volgens Noël Clycq (…) zien diezelfde ouders het aanleren van het Nederlands helemaal niet als hun taak. Integendeel. ‘Ze weten toch dat het Nederlands op school aangeleerd wordt en vinden dat, voor alle duidelijkheid, ook heel belangrijk. Zeker voor de arbeidsmarkt. Maar ouders met een vreemde origine zien het eerder als hun taak om de eigen taal door te geven aan de kinderen, want niemand anders gaat het doen.’”
Op mijn navraag antwoordde Noël Clycq: “Hier is het citaat dat gebruikt wordt, namelijk ‘ouders zien het helemaal niet als hun taak’, een foute weergave van mijn mening. De rest van het korte stuk geeft mijn mening daarentegen wel iets genuanceerder weer. Deze ouders zien het wel als hun taak om het Nederlands mee te geven, maar willen daarnaast ook de ‘eigen’ taal meegeven aan hun kinderen. Dat omdat hier geen institutionele ondersteuning voor is, zoals die er wel is voor Nederlandstalige ouders.”
De twee directrices van scholen in Sint-Niklaas die aan het woord gelaten werden vonden hun uitspraken correct of zo goed als correct weergegeven.
Conclusie: Bij gebrek aan respons van de journalist stel ik mij vragen bij de accuraatheid van de gegevens in dit artikel. Vanwaar komen de cijfers van de journalist? Het blijft onduidelijk. Als toekomstig journaliste vieren mijn ongeduld en nieuwsgierigheid hoogtij bij deze factcheck.
Artikel: http://gpr.me/ja8fcsnz1m/